İnmemiş Testis Nedir?

Erkek bebekler anne rahminde gelişmeye başladıklarında, testis taslakları da önce kendi karınlarının içinde gelişir. Bebek anne karnında büyüdükçe testisler kendi karınlarının içinde aşağıya doğru inerek son aylarda önce kasık bölgesine sonra da torbaya inerek asıl olmaları gereken yere yerleşmiş olurlar.

Yenidoğan bir erkek çocuğun testislerinin torbada olmamasına “inmemiş testis” denir. Bu durum  çoğu zaman tek tarafta, bazen de çift taraflı olarak görülebilir. Gerçek inmemiş testis, bir ya da iki testisin hiç bir zaman torbada olmamasıdır. Zaman zaman torbada görülüp zaman zaman görülmeyen testisler bir rahatsızlık değildir. Bunlara tıp dilinde “retraktil testis” denir. Halk arasında ise “ utangaç testis “ adı sık olarak kullanılır. Bu durum gerçek inmemiş testisin aksine bir tedavi gerektirmez. Ancak yine de 6 aylık aralarla bir çocuk cerrahisi veya çocuk ürolojisi uzmanı tarafından kontrolü gerekir..

Gerçek inmemiş testise prematürelerde % 30, doğumda % 5, altı aylık bebeklerde % 1 oranında rastlanır. Altıncı aydan sonra kendiliğinden iniş gözlenmez.

Yatarak ve bağdaş kurarak muayene yapılır. Sırtüstü pozisyonda kasık kanalı veya ektopik ( torba dışına inmiş) testisler elle saptanır.  Retraktil testisler anlaşılır. Testislerin bulundukları yerlerin yanı sıra, büyüklük ve kıvam yönünden farklılıklarına da bakılır. Bağdaş kurulduğunda hem karın içi basınç arttırılarak bir kısım karın içi testisleri kasık kanalına iner ve ellenebilir hale gelirler, hem de refleksler baskılanarak utangaç testislerin torbaya yerleşmeleri sağlanır.

Doğum sonrası, rahatsızlığın varlığı yüzde seksen oranında tecrübeli bir elin yapacağı muayene ile anlaşılır. Bu hastalarda testis, kasıkta ele gelir. Ele gelmeyen testislerin büyük çoğunluğu ultrason ile, az bir kısmı ise MR gibi tetkiklerle karın içinde saptanır.

Gerçek inmemiş testisler ameliyatla torbaya indirilmelidir. Çünkü kasık ve karın içi ısısı torbaya göre daha fazladır ve bu ortam özellikle 1 yaşından sonra testislerin hormon ve sperm üretme işlevlerini sağlayan hücrelerine zarar vermeye başlar. Utangaç ( retraktil ) testislerde böyle bir risk yoktur, tecrübeli ellerin muayenesi ile anlaşılır ve ameliyat edilmeden takip edilirler.

Rekraktil testis tanısından emin olmak için ebeveynin yardımı da istenir. Bu amaçla iki hafta süreyle çocuk uykudayken hissettirmeden gözlem, ayrıca sıcak ellerle, sıcak ortamda testislerin torbada olup olmadıklarını takip eder ve çizelge haline getirirler. Ayrıca her banyoda ve çocuk ateşlendiğinde gözlem yapmaları ve bildirmeleri istenir. Bu durumlarda refleksler zayıfladığı için testislerin torba içindeki durumları daha rahat anlaşılır.

Ultrasonografi tanıda önemli ve hastaya ışın yükü getirmeyen bir yöntemdir. Ele gelmeyen testislerin önemli bölümünün belirlenmesini sağlar. Ayrıca testis büyüklükleri ve yapısı konusunda muayenenin ötesinde bilgiler sağlar. Takipte objektif kriterlerle kıyaslama yapılabilmesi için her olguda yapılması önerilir.

Laparoskopi, palpe edilemeyen testislerin tanı ve tedavilerinde fizik muayene, ultrasonografi ve MR’ dan sonraki aşamadır.

Kasıkta takılmış olan testislerin küçük bir kısmı doğumdan sonraki ilk 6 ay içinde torbaya inebilirler. Bundan sonrası artık o testisler için zarar görme döneminin başlaması demektir. Isısı torbaya göre daha yüksek olan kasık veya karın içindeki testisler 6 aylıktan sonra en geç 1,5 yaşına kadar cerrahi müdahale ile indirilmelidir. Geç gelen çocuklarda da beklemeden tedavi yapılmalıdır.

İnmemiş testisli çocuklarda kendisini belli eden fıtık varsa ameliiyat için beklenmez, bir an önce yapılır.

İki taraflı inmemiş testisli hastaların yarısından fazlası tedavi geç yapılır veya yapılmazsa çocuk sahibi olamaz. Tek taraflı inmemiş testisi olan hastaların kısırlık ihtimali normal erkeklere oranla iki katı daha fazladır. Bu sebeple testisler ne kadar erken torbaya indirilirse, bu risk o kadar azalır. Ayrıca inmemiş testisli hastalarda ileride kanser gelişme riski vardır. Bu risk normal erkeklere oranla 15 kat daha fazladır. İnmemiş testislerin bulundukları yerde dönerek hayatiyetlerini kaybetme ve travmaya maruz kalma oranları normal olanlara göre daha yüksektir. Ayrıca torbasının yarısı veya tümü boş çocuklar bu durumdan psikolojik olarak etkilenirler.

Ele gelen testislerin tamamına yakını bir ameliyatla torbaya indirilir. Günübirlik bir işlemdir, 1 saat kadar sürer, cerrahi işlem esnasında hastaların yüzde 65 kadarında eşlik eden kasık fıtığı da tedavi edilir. Hastalar ameliyattan bir kaç saat sonra taburcu edilir. Ameliyat sonraları da çok rahat geçer. Ağızdan verilen ağrı kesicilerle konforlu bir ameliyat sonrası geçirilir. İnmemiş testisli hasta daha önce sünnet olmamışsa iki işlemin aynı anda yapılması çok uygundur ve ek zorluk getirmez.

Ele gelmeyen testislerde genellikle laparoskopi yöntemi kullanılır. Bu hastaların bir kısmında testisin anne karnında veya kasıkta harap olduğu saptanır ve bu testisler vücuttan çıkartılır. Psikolojik etkilenmeleri önlemek için ileride boş torbaya testis protezi konulabilir. Laparoskopi esnasında testis karında saptanmışsa ya tek seansta, bazen de karnın çok yukarılarında yer aldığı için iki seansta torbaya indirilebilir.

Erken teşhis ve tedavinin çok önemli olduğu hastalıklardan birisidir.